ونير هاي دنداني لايه نازكي از مواد پرسلين يا كامپوزيت هستند كه به دلخواه از لحاظ رنگ، شكل، اندازه و ظاهر كلي به نحوي شكل داده مي شوند كه عيوب ظاهري دندان هاي بيمار را پوشانده و طرح لبخند او را اصلاح كنند.
با نصب مناسب ونير هاي دنداني ظاهر دندان ها و طرح لبخند بهبود قابل توجهي خواهد يافت. دو نوع اصلي ونير دنداني وجود دارد: پرسلين و كامپوزيت. هر دو روش در صورت نصب صحيح، نتيجه فوق‌العاده‌اي دارند. اما سوال اكثر افرادي كه مي خواهند از ونيرهاي دنداني استفاده كنند اين است كه تفاوت بين اين دو چيست است و چطور مي توان تشخيص داد كه كدام يك انتخاب بهتري است:
لمينت سراميكي يا كامپوزيت ونير؟
پيش از انتخاب نوع ونير دندان ابتدا بايد تشخيص دهيد كدام روش ونير دنداني براي شما مناسب است. همه نوع ونيري براي تمام دندان ها مناسب نيست؛ بلكه فاكتورهاي مختلفي در موفقيت اين روش دندانپزشكي زيبايي موثر است.
به طور كلي هر دو نوع ونير دندان زماني موثر اند كه براي در موارد زير به كار روند:
1. اصلاح دندان هايي كه شكسته اند
2. اصلاح شكل ظاهري دندان هايي كه لب پر شده و يا با ساير دندان ها متفاوتند
3. سفيد كردن دندان هايي كه زرد شده اند و يا تغيير رنگ دادند
4. بلندتر كردن دندان هاي كه نسبت به سايرين كوتاه تر به نظر مي رسند
5. دندان هايي كه كج درآمده اند
6. دندان‌هايي كه فاصله نسبتاً زيادي بين آنها وجود دارد
در چه صورت نمي‌توان از ونيرهاي دنداني استفاده كرد؟
• پوسيدگي و بيماري لثه: در اين شرايط بيمار ابتدا بايد بيماري هاي دهان و دندان را درمان كرده و سپس اقدام به نصب لمينت نمايد.
• خالي بودن جاي دندان يا از بين رفتن بيش از ۸۰ درصد از يك دندان: در اين شرايط بايد از روش‌هاي ديگري مانند نصب تاج دندان، بريج يا ايمپلنت دندان استفاده كرد.
• دندان‌هايي كه جابجايي زيادي داشته باشند و يا تغيير زاويه آنها بسيار زياد باشد نيز بايد با درمان ارتودنسي سر جاي خود برگردند.
• داشتن عاداتي مانند دندان قروچه كردن يا ساييدن دندان ها به هم مي تواند به راحتي موجب شكستن و لب پر شدن ونير هاي دنداني شود. بنابراين پيش از اقدام به نصب لمينت ها بايد اين عادت را ترك كنيد و يا از راه حل هايي مانند محافظه شب روي دندان ها استفاده كنيد.
با درنظر گرفتن تمام اين شرايط اگر تشخيص داديد كه انتخاب ونير دندان روش و راه حل مناسبي براي شماست بايد تصميم بگيريد كه مي خواهيد از ونير لمينت سراميكي استفاده كنيد يا كامپوزيت ونير؟ اين انتخاب بستگي به عوامل مختلفي مانند زمان، بودجه، نوع شغل و موارد ديگر دارد. پيش از توضيح اين عوامل بهتر است ابتدا با انواع ونيرهاي دنداني آشنا شويد:
كامپوزيت ونير
نصب ونير كامپوزيت معمولا طي يك جلسه انجام مي‌گيرد و شكل دادن آن روي دندانها توسط دندانپزشك تكميل مي شود. كامپوزيت به صورت لايه هايي روي دندان قرار گرفته و به شكل و قالب مناسب در طرح، اندازه و ظاهر مناسب با ساير دندان هاي بيمار طراحي مي شود. در نهايت هر لايه كامپوزيت توسط نور ليزر سخت مي شود. زماني كه تمام كامپوزيت ها روي دندان شكل گرفت بايد صيقل داده شده و به ساختار دندان پيوند بخورد.
به طور معمول بخش كوچكي از ساختار دندان تراشيده ميشود تا رزين كامپوزيت به شكل مطلوب بدون اينكه در ظاهر دندان تغيير ناخوشايندي ايجاد كند؛ روي دندان نصب شود. چون ميزان ميناي دنداني كه براي نصب كامپوزيت بايد تراشيده شود بسيار كمتر از لمينت هاست؛ روش كم تهاجمي تر و محافظه كارانه تر است. به طوريكه هر زماني كه بيمار نخواهد از ونيرهاي كامپوزيت استفاده كند مي تواند آنها را از روي دندان ها پاك كرده و مجددا از دندانهاي طبيعي خود استفاده كند.
ونير هاي كامپوزيت در چه شرايطي بيشترين مزيت را نسبت به لمينت سراميكي دارند؟
كامپوزيت ونير در مواردي كه دندانها نياز به اصلاحات جزئي دارند مورد استفاده قرار مي گيرند. اصلاحات جزئي مي تواند شامل لب پر شدن دندان هاي طبيعي، عدم تراز دندان ها و تغيير رنگ آن ها باشد.
چرا دندانپزشكان اغلب ونير لمينيت سراميكي را به جاي كامپوزيت پيشنهاد مي دهند؟
اگر ميخواهيد ترميم دندان شما با ونير ها براي تمام عمر باقي بماند و ظاهر و كيفيتي كاملاً طبيعي داشته باشد اكثر دندانپزشكان و لمينيت پرسلين را به شما توصيه خواهند كرد. چون مواد پرسلين به علت قابليت بازتاب نوري كه دارند كاملا شبيه دندان هاي طبيعي به نظر مي رسند. اين خصوصيت سراميك ها در ونيرهاي كامپوزيت وجود ندارد. حتي اگر كسي از فاصله خيلي نزديك به دندان هاي شما نگاه كند نمي تواند تشخيص دهد كه از لمينيت هاي سراميكي اي استفاده كرده ايد.
آيا رنگ كامپوزيت ونير پس از مدتي تغيير مي كند؟
رنگ لمينت پرسلين و كامپوزيت ونير در ابتدا كاملا مطابق با ساير دندان هاي طبيعي فرد انتخاب مي شود. اما چون رزين كامپوزيت به عنوان يك ماده پركننده طي سال هاي قبل مورد استفاده قرار ميگرفته ماده اي متخلخل است و امكان زرد شدن آن نسبت به پرسلين بسيار بيشتر است. در حالي كه لمينت سراميكي نسبت به زرد شدن با مواد غذايي كاملا مقاوم است اين خصوصيات در كامپوزيت ونير وجود ندارد و آنها به راحتي از رنگدانه هاي موجود در غذاها و نوشيدني ها يا در اثر كشيدن سيگار تغيير رنگ مي دهند.
آيا دوام ونير لمينيت نسبت به ونير كامپوزيت بيشتر است؟
يكي از مزاياي ونير پرسلين نسبت به كامپوزيت ونير دوام و طول عمر آن است است. زماني كه لمينت سراميكي به دندان شما متصل شد؛ با استحكام بسيار بالا به ساختار دندان پيوند مي خورد. اين اتصال براي چندين سال مستحكم باقي مي ماند. طبق آمارهاي به دست آمده در صورتي كه فرد به درستي از لمينيت هاي سراميكي مراقبت كند مي تواند ۱۰ تا ۱۵ سال از داشتن لبخندي زيبا بدون نياز به تعويض لمينت هاي سراميكي لذت ببرد.
چرا هزينه بيشتري براي لمينيت سراميكي نسبت به كامپوزيت ونيز بايد بپردازيم؟
هرچند ونيرهاي پرسلين هزينه بالاتري نسبت به كامپوزيت ونير دارند؛ اما دوام و طول عمر بيشتر آنها و زيبايي قابل توجهي كه در مقايسه با كامپوزيت ها دارند ارزش هزينه كردن آنها را دارد.
تفاوت هزينه نصب ونير كامپوزيت و طراحي و ساخت لمينت سراميكي به علت زماني است كه در لابراتوار صرف طراحي و ساخت دقيق هر لمينت سراميكي طبقه قالبي كه دندانپزشك گرفته است مي شود. بر خلاف ونيرهاي كامپوزيت كه مستقيماً توسط دندانپزشك طي يك جلسه به دندان ها پيوند مي خورند ونيرهاي پرسلين توسط تكنسين در در لابراتور ساخته مي شوند؛ به همين علت ظاهر، رنگ، شكل و اندازه آنها با دقت و مهارت بيشتري طراحي و ساخته مي شود. از طرف ديگر مواد پرسلين بسيار مقاوم تر از رزين كامپوزيت هستند و به همين علت هزينه نصب يك واحد كامپوزيت نصف يك واحد لمينت است. اما دوام طول عمر آن نيز به همان نسبت كمتر است.
چرا لمينيت ها را نمي توان مانند كامپوزيت از روي دندان ها برداشت؟
از هزينه بالا تر لمينت پرسلين كه بگذريم يكي ديگر از معايب آن نسبت به ونير كامپوزيت غيرقابل بازگشت بودن آن است. در صورتي كه يك يا چند ونير پرسلين بشكند و يا لب پر شود نمي توان آن را ترميم كرد و كل ونير ها بايد تعويض شوند.
ليمينت سراميكي بهتر است يا ونير كامپوزيت؟
لمينت سراميكي معمولاً براي نواقص ظاهري دندان كه جدي تر باشند مورد استفاده قرار مي گيرند. به عنوان مثال اگر فاصله بين دندان هاي تان خيلي زياد است و يا چند دندان خيلي كوتاه داريد كه مي خواهيد طول آن ها را بلند تر كنيد؛ انتخاب لمينت سراميكي براي شما مناسب تر است.
اما در صورتي كه دندان هاي شما نياز به اصلاح جزئي دارند و بودجه مالي شما نيز محدود است؛ بهتر است از ونير كامپوزيت استفاده كرده و طي يك جلسه از اصلاح طرح لبخند خود لذت ببريد. البته همانطور كه ونير هاي كامپوزيت ارزانتر هستند مقاومت آنها در برابر ضربه، خوردن چيز هاي سفت و تغيير رنگ نيز نسبت به لمينت سراميكي كمتر اس.ت بنابراين در صورتي كه گزينه كامپوزيت ونير را انتخاب كرديد بايد مراقبت بيشتري نيز از آنها داشته باشيد.
هزينه نصب لمينيت هاي سراميكي حدوداً دو برابر كامپوزيت ونير است و زمان طراحي و ساخت بيشتري نيز نياز دارد. با با اين وجود مقاومت لمينت سراميكي در برابر زرد شدن، ولب پر شدن يا ترك خوردن بسيار بيشتر است و تحت فشار ساييده نمي شود. رنگ آن ثابت است و از لحاظ زيبايي ظاهر فوق‌العاده‌اي دارد.
مقايسه ونير لمينت سراميكي و كامپوزيت ونير
ونير كامپوزيت چه به صورت مستقيم و چه غير مستقيم و همچنين ونيرهاي پرسلين همگي براي برطرف كردن مشكلات ظاهري دندان طراحي شده اند. تقريبا مشكلات ظاهري كه هر دو نوع ونير مي‌توانند برطرف كنند مشابه است. اما به طور كلي مي توان گفت عيوب جدي تر و عميق تر توسط لمينت هاي سراميكي بهتر پوشش داده مي شوند و كامپوزيت ها معمولاً براي اصلاح نواقص جزئي تر به كار مي روند.
با وجود اينكه هدف هر دو روش مشابه است اما تفاوت هاي اساسي نيز از لحاظ سرعت، نصب، كيفيت، دوام و طول عمر و هزينه بين كامپوزيت ونير و لمينت ونير وجود دارد.
براي بررسي هر كدام از اين عوامل و انتخاب راه حل صحيح براي پوشش دادن و نواقص ظاهري دندان هاي خود ابتدا بهتر است با فرايند طراحي ساخت و نصب ونيرهاي دنداني آشنا شويد.
دو روش براي اعمال ونير وجود دارد: مستقيم و غيرمستقيم
در فرايند مستقيم كامپوزيت ونير توسط دندانپزشك روي همان صندلي مطب روي دندان هاي بيمار انجام مي گيرد. در اين روش ونير مستقيماً روي دندانها لايه گذاري شده، شكل داده ميشود و در محل مناسب خود توسط ليزر سخت مي گردد.
بنابراين فقط كافي است كه يك جلسه درماني با دندانپزشك خود تنظيم كنيد و بدون تراشيدن ميناي دندان و بدون انتظار براي ساخته شدن ونير ها در لابراتوار طي يك جلسه همه چيز را تكميل كنيد.
ونيرهاي غير مستقيم در سه مرحله نصب مي شوند:
در مرحله اول دندانپزشكي دندان هاي شما را آماده كرده و بخشي از ميناي دندان را مي تراشد تا فضاي كافي براي نصب كامپوزيت ها آماده شود. سپس قالبي از دندان هاي شما به لابراتوار فرستاده مي شود تا كامپوزيت ونير ها طبق آن ساخته شوند. اين قالب ممكن است توسط مواد فيزيكي يا به صورت اسكن ديجيتالي تهيه گردد. رنگ و سايه دندان شما نيز دقيق مطابق با ساير دندانهاي طبيعي انتخاب مي گردد. اگر بخواهيد فقط چند دندان جلويي خود را كامپوزيت كنيد معمولاً دندان پزشك توصيه مي كند كه ساير دندان هاي خود را با روش هاي ديگر سفيد كنيد تا رنگ ونير تطابق و بهتري با دندان هايتان داشته باشد. سپس ونير موقتي به شما داده مي شود تا در مدتي كه ونير هاي اصلي در حال ساخت هستند از آنها استفاده كنيد. در مرحله دوم ونيرهايي كه در آزمايشگاه ساخته شده براي دندانپزشك ارسال ميشود. در مرحله سوم دندانپزشك ونيروهاي موقتي را برداشته و ونيرهاي جديد را به دندانهاي شما پيوند مي دهد. سپس مطمئن مي شود كه نحوه گاز زدن و جويدن شما تاثير نامطلوبي روي دندان هاي جديد نداشته باشد.
نصب ونيرهاي كامپوزيت به صورت مستقيم و غير مستقيم انجام مي گيرد درصورتيكه نصب ونير هاي پرسلين فقط به صورت غيرمستقيم همانطور كه در بالا توضيح داده شد امكان پذير است.
مقايسه سرعت نصب ونير ها
سرعت نصب ونير ها بستگي به روش اتصال آنها دارد. در روش غير مستقيم تفاوت زماني چنداني بين كامپوزيت و لمينت وجود ندارد. چون تقريباً هر دو در يك زمان از آزمايشگاه پس از طراحي به مطب دندانپزشكي ارسال مي شوند كه بستگي به شرايط كاري آزمايشگاه اين زمان ۳ تا ۵ روز طول مي كشد هر چه تعداد ونيرهايي كه سفارش داده ايد بيشتر باشد مدت زمان انتظار نيز طولاني تر خواهد بود.
ونير هاي كامپوزيت از لحاظ سرعت نصب اين مزيت را دارند كه مي‌توانند با روش مستقيم روي دندانها طي يك جلسه نصب شود و بيمار نيازي ندارد كه حدوداً يك هفته منتظر ارسال ونير هاي ساخته شده از لابراتوار باشد. بنابراين روش نصب مستقيم ونير كامپوزيت، سريعترين روش موجود براي ونير دندان است.
كيفيت و طول عمر
شكي نيست كه كيفيت و طول عمر ونير هاي پرسلين بسيار بيشتر از كامپوزيت ونير است. به زبان ساده مي‌توان گفت لمينت هاي سراميكي موادي با دوام تر مقاوم تر و زيباتر از رزين هاي كامپوزيت هستند.
آمارها نشان داده كه كامپوزيت ها دوام و طول عمر حدود سه تا پنج سال دارند در صورتي كه لمينيت هاي سراميكي به طور قابل توجهي بيشتر عمر كرده و دوام آنها بين ۱۰ تا ۱۵ سال است.
مقاوم بودن
لمينت هاي سراميكي نسبت به ترك خوردن يا لب پر شدن مقاومند در صورتيكه ونير هاي كامپوزيت به راحتي آسيب مي بينند و ممكن است در اثر سايش به مرور زمان از بين بروند. در صورتي كه ونيرهاي پرسلين در برابر سايش مقاوم ترند و در صورتي كه به درستي از آنها مانند دندان طبيعي مراقبت شود چندين دهه روي دندانهاي بيمار باقي مي مانند.
مزيت ديگر لمينت هاي سراميكي، مقاومت آنها در برابر زرد شدن است است. در حالي كه رزين هاي كامپوزيت تا حدودي متخلخل هستند و به راحتي مواد رنگي را به خود جذب مي كنند. لمينت هاي پرسلين حتي چندين سال پس از از نصب شدن روي دندان ها نيز تغيير رنگ نمي دهند. در صورتي كه رزين كامپوزيت را به‌عنوان ونير دنداني انتخاب كنيد بايد در خوردن و نوشيدن مواد غذايي رنگي دقت كافي و مراقبت مناسب را داشته باشيد.
معمولاً دندانپزشكان به افرادي كه رزين كامپوزيت نصب كردند توصيه مي كنند كه از خوردن چاي، قهوه، نوشيدني هاي الكلي و غيره و سيگار كشيدن خودداري كنند. چون لمينيت هاي سراميكي در آزمايشگاه لعاب كاري ميشود تخلخل هاي موجود در آنها از بين مي رود. لعاب كاري موجب مي شود ونير هاي لمينت سراميكي رنگ سفيد طبيعي دندان ها را داشته باشند و دوام و طول عمر آن ها را نيز افزايش مي دهد.
تفاوت هزينه كامپوزيت ونير نسبت به پرسلين
به جز سرعت در نصب، مزيت كامپوزيت ها نسبت به لمينت هاي سراميكي در خصوص هزينه نيز قابل توجه است. به طور كلي مي توان گفت كامپوزيت ونير مقرون به صرفه تر است چون هزينه نصب يك واحد كامپوزيت تقريباً نصف يك واحد لمينت سراميكي است. كامپوزيت هايي كه با روش مستقيم نصب مي شوند ارزان ترند چون در اين شرايط نيازي به فرستادن آنها به لابراتوار و هزينه اضافي بابت ساخت آنها نمي باشد.
بنابراين روش مستقيم نصب كامپوزيت ونير نه تنها سرعت فرآيند نصب را نسبت به لمينيت سراميكي افزايش مي دهد؛ بلكه موجب كاهش هزينه نصب اين نوع ونير دندان نيز مي شود.
جمع بندي: ونير لمينيت يا ونير كامپوزيت؟
در صورتي كه به دنبال يك روش سريع و ارزان مي گرديد كه بتواند طرح لبخند شما را اصلاح كند انتخاب كامپوزيت ونير براي شما مناسب است. اما در نظر داشته باشيد كه كامپوزيت به اندازه لمينت سراميكي زيبايي فوق العاده اي ندارد؛ دوام و طول عمر آن بسيار كمتر است و مقاومت كمتري نيز در برابر ساييدگي، زرد شدن و ضربه ديدن دارد.
شنيدن اين نكته هم خالي از لطف نيست كه برخي دندانپزشكان اعتقاد دارند افرادي كه سن كمتري دارند، چون با كامپوزيت ونير دندان هايشان تراش نمي خورد، كانديداي بهتري براي كامپوزيت ونير هستند ولي افرادي كه بالاي ۴۰ سال دارند، لمينيت براي آنها مي تواند كاربردي تر باشد.
ضمنا با توجه به شرايط برخي دندان ها امكان انجام كامپوزيت ونير وجود ندارد. معمولا براي دندان هاي كه نياز به ارتودنسي دارند و خيلي به صورت رديف در لثه قرار نگرفته اند معمولا نمي توان به راحتي كار هاي زيبايي انجام دهند و نياز به ويزيت پزشك متخصص مي باشد.
اما به هر حال اگر هزينه برايتان مطرح نيست بهتر است عيوب ظاهري دندان را با لمينيت هاي سراميكي بپوشانيد و يك عمر از داشتن لبخندي زيبا و جذاب لذت ببريد.